ဟန္႔ရာက တန္႕၊တန္႕ရာက တုံးသြားတတ္တယ္ (လူထုစိန္၀င္း)

‘စာနယ္ဇင္းက်င့္၀တ္ေတြ ေရးခဲ့သလို ဘေလာ့ဂါက်င့္၀တ္ဆိုၿပီး ေရးပါဦး ခင္ဗ်။ အခု ဘေလာဂ့္ေတြ သိတ္မ်ားလာၿပီး တခ်ိဳ႔ မဟုတ္မဟတ္ေတြခ်ည္း ေရးေနၾကတယ္’

လူငယ္ စာနယ္ဇင္းသမားတစု ေရာက္လာၿပီး ေျပာလိုက္တာ ျဖစ္ပါတယ္။ စာနယ္ဇင္းက်င့္၀တ္ေတြ အေၾကာင္း အျမဲလိုလို ေရးေနတာေၾကာင့္ ခုလို ေျပာလိုက္တာပါ။ အင္တာနက္ ၀က္ဘ္ဆိုက္ေတြ၊ ဘေလာ့ဂ္ေတြကို ေစာင့္ၾကည့္ဖတ္႐ႈေနသူျဖစ္ေတာ့ သူတို႔ ေျပာသလို ဘေလာ့ဂ္ေတြ ေသာင္းခ်ီ႐ွိေနတာ ေတြ႔ရပါတယ္။ အေတာ္မ်ားမ်ားကလည္း မဖြယ္မရာေတြ ျဖစ္ပါတယ္။ တခ်ိဳ႔ဆို ညစ္ညမ္းတာေတြ ျဖစ္ပါတယ္။
လူထုဂ်ာနယ္လစ္ေတြ

ဘေလာ့ဂ္ဆိုတာေတြ ေပၚေပါက္လာတာ သိပ္မၾကာလွေသးပါဘူး။ ကြန္ျပဴတာ သံုးႏိုင္သူတိုင္း ကိုယ္ပိုင္ ဘေလာ့ဂ္ေတြ လုပ္လို႔ ရတာေၾကာင့္ အခ်ိန္ေပးႏိုင္သူတိုင္း၊ ၀ါသနာပါသူတိုင္း ဘယ္သူမဆို လုပ္ႏိုင္ၾကပါတယ္။ အထူးသျဖင့္ လူငယ္ကေလးေတြက အမ်ားဆံုး လုပ္ၾကပါတယ္။ တခ်ိဳ႔က သတင္းေတြ ဖလွယ္ၾကတယ္။ တခ်ိဳ႔က ေဖ်ာ္ေျဖေရးအတြက္၊ တခ်ိဳ႔က ပညာေရးအတြက္ လုပ္ၾကတယ္။ လူတိုင္း လုပ္လို႔ ရတာေၾကာင့္ ဒီလိုလုပ္တဲ့ ဘေလာ့ဂ္ဂါေတြကို တခ်ိဳ႔က ‘လူထု ဂ်ာနယ္လစ္’ (Citizen Journalist) လို႔ အမည္တပ္ေပးၾကတယ္။ စစခ်င္းေတာ့ အေပ်ာ္လုပ္ၾကတာပါ။ လုပ္ရင္းလုပ္ရင္းနဲ႔ ေနာက္ေတာ့ တကယ္၀ါသနာပါသြားၿပီး တကယ့္ကို ပံုမွန္ဘေလာ့ဂ္ေတြေထာင္ၿပီး သတင္းအလုပ္လုပ္တဲ့ ဘေလာ့ဂ္ဂါေတြ ေပၚေပါက္လာခဲ့ပါတယ္။

ရင္ဖြင့္တဲ့ေနရာ

ဘေလာ့ဂ္ဂါေတြဟာ အမ်ားအားျဖင့္ လူငယ္ကေလးေတြ ျဖစ္ၾကတယ္။ တခ်ိဳ႔က သတင္းအလုပ္ကို ၀ါသနာပါလို႔ လုပ္ၾကတာ။ တခ်ိဳ႔က်ေတာ့ ကိုယ့္ရင္ထဲမွာ မ်ိဳသိပ္ထားရတာေတြကို ဖြင့္ထုတ္ပစ္လိုက္ခ်င္လို႔ လုပ္ၾကတာ။ ဒီလို ရင္ဖြင့္ခ်င္သူေတြက အမ်ားစုပါ။ လူငယ္ကေလးေတြဆိုေတာ့ ရင္ထဲ႐ွိတာေတြ ဖြင့္ထုတ္ရင္းနဲ႔ မေတာ္မသင့္တာေတြ ေျပာမိ ေရးမိၾကတာေတြလည္း ႐ွိပါတယ္။ တမင္တကာကို မဟုတ္မဟတ္၊ မေတာ္တေရာ္ေတြ လုပ္သူတခ်ိဳ႔လည္း ႐ွိပါတယ္။ ဒါေပမဲ့ ေသာင္းနဲ႔ခ်ီတဲ့ ဘေလာ့ဂ္ေတြထဲမွာ သိတ္အမ်ားႀကီးေတာ့ မဟုတ္ပါဘူး။ အမ်ားစုကေတာ့ လူငယ္ကေလးေတြ အေပ်ာ္တမ္း လုပ္ၾကတာေတြမို႔ သင့္- မသင့္၊ ေတာ္-မေတာ္၊ တင့္တယ္၏- မတင့္တယ္၏၊ မစဥ္းစားတတ္လို႔ မေလ်ာ္မကန္ ျဖစ္ေနတာေတြသာ ျဖစ္ပါတယ္။ ဘေလာ့ဂ္တို႔၊ အင္တာနက္တို႔ဆိုတာေတြကို စၿပီး သံုးႏိုင္ၾကတာ ဘာမွမၾကာေသးပါဘူး။ ဒီေတာ့ လူငယ္ကေလးေတြအဖို႔ ကစားစရာ အ႐ုပ္ရသလို ေဆာ့လို႔ ကစားလို႔ အားမရႏိုင္ေအာင္ ျဖစ္ၾကတာ သဘာ၀က်ပါတယ္။ ၿပီးေတာ့ အျပင္မွာ ေျပာလို႔မရတဲ့ စကားမ်ိဳးေတြကို ဘေလာ့ဂ္ထဲမွာ စိတ္႐ွိလက္႐ွိ ေျပာထည့္လို႔ ရႏိုင္တယ္ ဆိုတာကလည္း လူငယ္တို႔ရဲ႔အႀကိဳက္ ျဖစ္ေနတယ္ေလ။ အဲဒါေၾကာင့္ ဘေလာ့ဂ္ဂါေတြ မ်ားေနတာ ျဖစ္ပါတယ္။

စမ္းသပ္မွ ေတြ႔႐ွိတယ္

ကြန္ျပဴတာ အင္တာနက္ဆိုတာကလည္း ကစားစရာ အသစ္အဆန္း၊ ဘေလာ့ဂ္ဂါေတြ အမ်ားစုကလည္း လူငယ္ကေလးေတြ ျဖစ္ေနတာေၾကာင့္ က်င့္၀တ္ေတြ ဘာေတြနဲ႔ ေျပာၿပီး ‘မဟန္႔’ ခ်င္ပါဘူး။ လူငယ္ကေလးေတြ လြတ္လြတ္လပ္လပ္ ရင္ဖြင့္ေစခ်င္တယ္။ ကြန္ျပဴတာနဲ႔ ရင္ဖြင့္တာက ဘီယာဆိုင္လို၊ ႏိုက္ကလပ္လို ေနရာမ်ိဳးေတြ သြားရင္ဖြင့္တာထက္ေတာင္ ပိုၿပီး အႏၱရာယ္ကင္းပါတယ္။ လူႀကီးေတြက ‘ဟန္႔’ ရင္ လူငယ္ေတြရဲ႔ တက္ေနတဲ့ အ႐ွိန္ေတြ ‘တန္႔’ သြားတတ္တယ္။ ‘တန္႔’ ရာကေန တဆင့္တက္ေတာ့ ‘တံုး’ သြားပါေရာ။ ဒီေတာ့ ဘယ္ေကာင္းေတာ့မွာလဲ။ လူငယ္ေတြ အညြန္႔တံုးသြားျခင္းဆိုတာ တိုင္းျပည္ရဲ႔ တိုးတက္ထြန္းကားမႈ အဆံုးတိုင္သြားျခင္းပဲ ျဖစ္တယ္။ အဲဒါေၾကာင့္ အသစ္အဆန္းကို စမ္းသပ္ေနၾကတဲ့ လူငယ္ေတြကို တားဆီးခ်ဳပ္ခ်ယ္ မလုပ္ခ်င္ဘူး။ စမ္းသပ္မွ ေတြ႔႐ွိႏိုင္တယ္။ ဘာမွ မစမ္းသပ္ရင္ ဘာမွ မေတြ႔ႏိုင္ဘူး။ ဘာမွမေတြ႔ေတာ့ ဘယ္လိုလုပ္ၿပီး တိုးတက္မွာလဲ။

မ႐ွိမျဖစ္ R နဲ႔ D

တိုင္းျပည္ ထြန္းကားတိုးတက္ဖို႔ဆိုရင္ အသစ္အဆန္းေတြ စမ္းသပ္႐ွာေဖြေနဖို႔ လူငယ္ေတြကို အားေပးရ ပါမယ္။ လိုအပ္တာေတြကိုလည္း ျဖည့္ဆည္းေပးရပါမယ္။ ထြန္းကားတိုးတက္တဲ့ ႏိုင္ငံတိုင္းမွာ သုေတသနနဲ႔ ဖြ႔ံၿဖိဳးေရး (Research and Development) လုပ္ငန္းကို အစိုးရေတြက လုပ္ကိုင္႐ံုမက စီးပြါးေရးလုပ္ငန္းႀကီး တိုင္းမွာလည္း R & D ဆိုတဲ့ ဌာနေတြကို ေငြေၾကးအမ်ားႀကီး အကုန္အက်ခံၿပီး လုပ္ေဆာင္ၾကပါတယ္။ စာသင္ႏွစ္ တႏွစ္ၿပီးဆံုးေတာ့မယ္ဆိုရင္ ကုမၸဏီႀကီးေတြက တကၠသိုလ္ေက်ာင္းေတြကို သြားၿပီး ထူးခၽြန္ထက္ျမက္တဲ့ ေက်ာင္းသားေတြကို မက္လံုးအမ်ိဳးမ်ိဳး ေပးၿပီး စည္း႐ံုးေခၚယူေလ့ ႐ွိပါတယ္။ လူငယ္ေတြရဲ႔ အစြမ္းအစကို ယံုၾကည္အားထားတဲ့ သေဘာျဖစ္ပါတယ္။

ယံုၾကည္မႈ အေရးအႀကီးဆံုး

ကိုယ့္ကို ယံုၾကည္စိတ္ခ်စြာနဲ႔ တာ၀န္တခု ေပးအပ္တယ္ဆိုရင္ ကိုယ့္ဘက္ကလည္း တာ၀န္ေက်ေအာင္ မျဖစ္မေန ႀကိဳးစား လုပ္ေဆာင္ျပခ်င္တတ္တာဟာ လူ႔သဘာ၀ျဖစ္တယ္။ ‘ယံုၾကည္မႈ’ ဆိုတာ လူ႔အဖြဲ႔အစည္း အတြင္းမွာ အင္မတန္ အေရးပါတဲ့ အရာတခု ျဖစ္တယ္။ လူတဦးနဲ႔တဦး ယံုၾကည္မႈ အျပန္အလွန္ ႐ွိမွ ခင္မင္ရင္းႏွီးတဲ့ ဆက္ဆံမႈ ႐ွိႏိုင္တယ္။ ႏိုင္ငံတႏိုင္ငံနဲ႔ တႏိုင္ငံ လူမ်ိဳးနဲ႔တမိ်ဳးလည္း အျပန္အလွန္ ယံုၾကည္မႈ၊ ႐ွိၾကပါမွ ခ်စ္ၾကည္ၿငိမ္းခ်မ္းစြာ ယွဥ္တြဲေနထိုင္လို႔ ရႏိုင္ပါတယ္။ တဦးနဲ႔ တဦးၾကားမွာ ယံုၾကည္မႈ ပ်က္ယြင္းသြားၿပီ ဆိုရင္ေတာ့ စစ္မွန္တဲ့ ရင္းႏွီးခ်စ္ခင္မႈကို ဘယ္လိုနည္းနဲ႔မွ တည္ေဆာက္လို႔ မရႏိုင္ပါဘူး။

လူငယ့္စြမ္းအား အဓိက

ႏိုင္ငံတႏိုင္ငံ တိုးတက္ထြန္းကားေအာင္ တည္ေထာင္ဖို႔ လူငယ္ေတြရဲ႔ စြမ္းအားဟာ အဓိကက်ပါတယ္။ ဘာေၾကာင့္လဲ ဆိုေတာ့ လူငယ္ေတြမွာမွ ထက္သန္တဲ့ အားမာန္ေတြ ႐ွိပါတယ္။ အထူးသျဖင့္ ခုေခတ္လို နည္းပညာေတြ တဟုန္ထိုး တိုးတက္ေနတဲ့ေခတ္ကို လူငယ္ေတြမွပဲ အမီလိုက္ႏိုင္မွာ ျဖစ္တယ္။ လူႀကီးဆိုတာက စိတ္သြားတိုင္း ကိုယ္ပါႏိုင္တာ မဟုတ္ပါဘူး။ အသစ္အဆန္းေတြ ႐ွာေဖြစမ္းသပ္တဲ့ အလုပ္မ်ိဳးေတြကို လူငယ္ေတြပဲ ေ႐ွ႔က ဦးေဆာင္ လုပ္ကိုင္ၾကပါေစ။ မတားပါနဲ႔။ မဟန္႔ပါနဲ႔။ ပိတ္ပင္တားဆီး မလုပ္ပါနဲ႔။ ဘာေၾကာင့္လဲဆိုေတာ့ အထက္မွာေျပာခဲ့သလိုပဲ ‘ဟန္႔’ ရာက ‘တန္႔’၊ ‘တန္႔’ ရာက ‘တံုး’ သြားတတ္လို႔ပါ။


၂၀၀၉ ခုႏွစ္၊ ဇြန္ ၁၇။